Βιβλιοθήκη - Μουσείο Τυπάλδων - Ιακωβάτων στο Ληξούρι
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη - Μουσείο Τυπάλδων - Ιακωβάτων Ληξουρίου, γνωστή ως Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη, στεγάζεται στο νεοκλασικό διατηρητέο αρχοντικό της οικογένειας των Τυπάλδων - Ιακωβάτων, που κτίσθηκε το 1886 και αναπαλαιώθηκε το 1984.
Το αρχοντικό αυτό κτίστηκε από τους αδερφούς Κωνσταντίνο (1795-1867), Νικόλαο (1801-1884), Χαράλαμπο (1810-1885) και Γεώργιο (1814-1882), που ήταν παιδιά του Αλοϊσίου Τυπάλδου - Ιακωβάτου και της Αικατερίνης, το γένος Κρασά. Η οικογένεια του Αλοϊσίου αποτελεί κλάδο του οίκου των Τυπάλδων, που μαρτυρείται στην Κεφαλονιά από το 1408. Οι αδερφοί Τυπάλδοι - Ιακωβάτοι διακρίθηκαν για τις επιδόσεις τους στα γράμματα, στις επιστήμες και στην πολιτική ζωή της εποχής τους. Χάρη στη φιλομάθεια, στην επιμέλεια, στη βιβλιογραφία και στη συλλεκτική τους διάθεση, συγκεντρώθηκε ένας αξιόλογος αριθμός βιβλίων, αρχαίων αντικειμένων, εκκλησιαστικών εικόνων, που αποτέλεσαν μαζί με τα έπιπλα και τα πορτραίτα της οικογένειας τη βάση για τη δημιουργία ενός ιδιωτικού - οικογενειακού μουσείου και μιας από τις πλουσιότερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες στα Επτάνησα.
Το αρχοντικό των Τυπάλδων - Ιακωβάτων περιήλθε στη μοναδική απόγονο και κληρονόμο της οικογένειας, Αικατερίνη Ιακωβάτου - Τουλ, της οποίας τα παιδιά, εκτελώντας επιθυμία της μητέρας τους, δώρισαν το οίκημα και ό,τι αυτό περιείχε στο ελληνικό δημόσιο με το υπ. Αριθ. 24351/6-7-1963 δωρητήριο συμβόλαιό του, με τον όρο να ιδρυθεί και να στεγασθεί σ\\\' αυτό Βιβλιοθήκη - Μουσείο.
Η επιθυμία της πραγματοποιήθηκε και με την από 28-8-1963 κοινή απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Υπουργού Οικονομικών ιδρύθηκε στο Ληξούρι βιβλιοθήκη με την επωνυμία «Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη - Μουσείο Ληξουρίου Τυπάλδων - Ιακωβάτων», η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και λειτουργεί ως Ν.Π.Δ.Δ.
Η Βιβλιοθήκη αριθμεί περίπου 30.000 τόμους βιβλίων και περιοδικών, που έχουν εκδοθεί από το 16ο αι. έως και σήμερα, πολλά από τα οποία είναι σπάνια και δυσεύρετα και καλύπτουν ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων, επιστημονικών και ψυχαγωγικών. Η συλλογή της Βιβλιοθήκης συνεχώς εμπλουτίζεται με σύγχρονο υλικό.
Στη Βιβλιοθήκη λειτουργούν:
α) Τμήμα παλαιτύπων
Το τμήμα περιλαμβάνει τα βιβλία της συλλογής της οικογένειας Τυπάλδων - Ιακωβάτων, ποικίλου περιεχομένου (θεολογικά, φιλολογικά, φιλοσοφικά, ιστορικά, νομικά, ιατρικά, λεξικά και εγκυκλοπαίδειες. Ανάτυπα παλιών, σπάνιων εκδόσεων Βενετίας, Λειψίας κ.λ.π., καθώς και δυσεύρετα περιοδικά.
β) Δανειστικό τμήμα
Στο δανειστικό τμήμα της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης υπάρχουν περίπου 20.000 τίτλοι βιβλίων γενικού ενδιαφέροντος. Ιδιαίτερο τμήμα της συλλογής αποτελούν τα παιδικά βιβλία, τα βιβλία επτανησιακού ενδιαφέροντος, καθώς και η συλλογή οπτικοακουστικού υλικού, που περιλαμβάνει βιντεοκασέτες και cd-rom. Η συλλογή είναι υπό ανάπτυξη και ενισχύθηκε ιδιαίτερα με τους τίτλους του Δημόσιου Κέντρου Πληροφόρησης.
γ) Μουσείο
Πρόκειται για ένα περιορισμένο οικογενειακό Μουσείο, όπου εκτίθενται κειμήλια της οικογένειας των Τυπάλδων - Ιακωβάτων, όπως το οικογενειακό δέντρο της οικογένειας, μερικά έπιπλα που σώθηκαν, μια συλλογή εκκλησιαστικών εικόνων, τα ιερά άμφια του Κωνσταντίνου Τυπάλδου - Ιακωβάτου, ιερά ευαγγέλια, τα πορτραίτα της οικογένειας, προσωπογραφίες του Ηλία Μηνιάτη, Νικηφόρου Θεοτόκη, Ευγενίου Βούλγαρη, Ανδρέα Μουστοδύξη, Αδαμαντίου Κοραή και μια μικρή αρχαιολογική συλλογή.
δ) Αρχείο
Στη Βιβλιοθήκη υπάρχει το αρχείο της οικογένειας Τυπάλδων - Ιακωβάτων, ένα από τα μεγαλύτερα και πλουσιότερα οικογενειακά αρχεία της Επτανήσου. Το υλικό του (χειρόγραφοι κώδικες, επίσημα και μη έγγραφα, γράμματα επίσημα και ιδιωτικά συμβόλαια, διαθήκες) παρέχει αξιόλογες πληροφορίες για την Ιστορία της Κεφαλονιάς, της Επτανήσου, της Ιονίου Ακαδημίας, της Θεολογικής Σχολής Χάλκης, της οποίας το αρχείο μεταφέρθηκε στο Ληξούρι από τον Κωνσταντίνο Τυπάλδο (1795-1867), που υπήρξε ο πρώτος σχολάρχης της Σχολής.
Το Αρχείο της οικογένειας έχει ταξινομηθεί από τον πρ. Γεώργιο Μεταλληνό και τη σύζυγό του Βαρβάρα Καλογεροπούλου - Μεταλληνού. Για την εξυπηρέτηση των ερευνητών υπάρχει ο κατάλογος του Κωνσταντίνου Μπόνη, «Αρχείου Σύμμικτα. Τακτοποίησις και μελέτη του Αρχείου των οίκων Τυπάλδων - Ιακωβάτων», «Επετηρίς Επιστημονικών Ερευνών και Πανεπιστημίου Αθηνών, τομ. Β\\\', Αθήνα 1970», καθώς και το τρίτομο έργο του πρ. Γεωργίου Μεταλληνού και της Βαρβάρας Καλογεροπούλου - Μεταλληνού: «Αρχείο της θεολογικής Σχολής της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας - Ιεράς Θεολογικής Σχολής Χάλκης, Αθήνα 1985, 1987, 2001».
ε) Δημόσιο κέντρο πληροφόρησης
Στα πλαίσια του Επιχειρησιακού προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη Δημόσιο Κέντρο Πληροφόρησης, που έχει στόχο την ενίσχυση του πληροφοριακού ρόλου της Βιβλιοθήκης και τη διερεύνηση των υπηρεσιών της σε θέματα πληροφόρησης και ενημέρωσης μέσω του διαδικτύου.
Το Κέντρο Πληροφόρησης έχει αναπτυχθεί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Αναγνωστηρίου. Αποτελείται από συνολικά 9 θέσεις εργασίας, και 2 φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές για τη Μονάδα Κινητής Βιβλιοθήκης, η οποία προσφέρει υπηρεσίες κέντρου πληροφόρησης μέσω των δυο φορητών Η/Υ και ασύρματης σύνδεσης με την Κεντρική Βιβλιοθήκη. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις πληροφοριακές υπηρεσίες της Κινητής Βιβλιοθήκης, καθώς έχει τη δυνατότητα να φθάσει και στα πιο απομακρυσμένα σημεία του νησιού.
Μία από τις θέσεις εργασίας είναι διαμορφωμένη για άτομα με ειδικές ανάγκες, ενώ το λογισμικό όλων των Η/Υ παρέχει δυνατότητες χρήσης για τους συμπολίτες μας με ειδικές ικανότητες.
Η χρήση από το κοινό είναι ελεύθερη, εφ\\\' όσον τηρούνται ορισμένες βασικές προϋποθέσεις που αφορούν το δικαίωμα χρήσης, τον τρόπο χρήσης, την πρόσβαση στο Διαδίκτυο και την ασφάλεια του δικτύου. Στο Κέντρο Πληροφόρησης είναι δυνατή η πρόσβαση σε υλικό που αναφέρεται σε εκπαιδευτικά, αθλητικά, πολιτιστικά, οικονομικά, αναπτυξιακά, ψυχαγωγικά και άλλα ειδικά θέματα που αφορούν την υγεία, την επαγγελματική αποκατάσταση, το κράτος και τη διοίκηση.
Το υλικό προέρχεται από το διαδίκτυο και το διεθνές δίκτυο βάσεων δεδομένων που είναι προσβάσιμο μέσω αυτού, καθώς και τη συλλογή οπτικοακουστικού υλικού (cd, cd-rom, dvd) που το Δημόσιο Κέντρο Πληροφόρησης διαθέτει.
στ) Κινητή βιβλιοθήκη
Στα πλαίσια του επιχειρησιακού προγράμματος Ε.Π.Ε.Α. - Ε.Κ. Μέτρο 2.1 «Αναβάθμιση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης», ενέργεια 2.1 3β «Ενίσχυση Βιβλιοθήκών», πράξη «Υποστήριξη της εκπαιδευτικής πράξης Δ.Κ. Ληξουρίου, δημιουργία κινητής βιβλιοθήκης, λειτουργεί κινητή μονάδα (βιβλιοαυτοκίνητο)», το οποίο επισκέπτεται τα περιφερειακά σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού και δανείζει στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς βιβλία και οπτικοακουστικό ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό υλικό.
Οι συλλογές της βιβλιοθήκης
1. Συλλογή της οικογένειας Τυπάλδων - Ιακωβάτων
Περιλαμβάνει περί τους 6.500 τόμους βιβλίων Ιστορικού, Θεολογικού, Φιλοσοφικού, Νομικού, Ιατρικού κ.λ.π. περιεχομένου, που δώρισε μαζί με το κτίριο στο ελληνικό Δημόσιο η οικογένεια Τυπάλδων - Ιακωβάτων. Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής έχει καταλογογραφηθεί στο πρόγραμμα Α.Β.Ε.Κ.Τ. 5.5.
Στη συλλογή συμπεριλαμβάνονται επτανησιακά φυλλάδια και μονόφυλλα, που αποτελούν ιδιαίτερο τμήμα της.
2. Συλλογή Αμίλκα Αλιβιζάτου
Περιλαμβάνει περί τους 8.500 τίτλους βιβλίων που κληροδότησε ο Καθηγητής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ακαδημαϊκός Αμίλκας Αλιβιζάτος (1887-1969) στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ληξουρίου Τυπάλδων Ιακωβάτων. Η πλειονότητα των βιβλίων είναι θεολογικού περιεχομένου, επίσης μεγάλο μέρος αφορά στην αρχαία ελληνική γραμματεία και τη μεταγενέστερη εκκλησιαστική ιστορία. Για την εξυπηρέτηση των αναγνωστών υπάρχει ο Κατάλογος που έχει εκδόσει το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών «Βιβλιοθήκη Αμίλκα Σ.Αλιβιζάτου Κατάλογος, επιμέλεια Δήμητρα Σκ. Πικραμένου», Αθήναι 1973».
3. Συλλογή των αδελφών Σπύρου & Φώτη Λαμπίρη
Περιλαμβάνει 500 περίπου τόμους ιατρικού περιεχομένου, που δώρισαν στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη τα δυο αδέρφια Σπύρος Λαμπίρης, Καθηγητής χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και Φώτης Λαμπίρης, γαστρεντερολόγος. Το υλικό είναι ακαταλογογράφητο.
4. Συλλογή Σπύρου Λοβέρδου
Περιλαμβάνει 2.000 περίπου τόμους γενικού ενδιαφέροντος, με έμφαση στα οικονομικά, που δώρισαν μαζί με τα καλαίσθητα έπιπλα (γραφείο, βιβλιοθήκες) οι κληρονόμοι του Σπύρου Λοβέρδου, οικονομολόγου. Η συλλογή είναι ακαταλογογράφητη.
Εκτός από τις πιο πάνω συλλογές και άλλες μικρές δωρεές, αλλά όχι ήσσονος σημασίας, εμπλουτίζουν το υλικό της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης (Συλλογές Δεστούνη, Κωλέντη, Κεφαλά κ.ά)
5. Εκπαιδευτικές επισκέψεις - δράσεις
Η Βιβλιοθήκη και το Μουσείο είναι ανοιχτά σε εκπαιδευτικές επισκέψεις σχολείων και άλλων φορέων καθ\\\' όλες τις ώρες λειτουργίας της. Οι ενδιαφερόμενοι φορείς παρακαλούνται να επικοινωνούν εκ των προτέρων με τα τηλέφωνα της Βιβλιοθήκης (26710.91325) προκειμένου να γίνεται συνεννόηση για την ημέρα και ώρα της επίσκεψης (εντός του ωραρίου λειτουργίας της Βιβλιοθήκης, πλην εορτών, επισήμων και τοπικών αργιών).
Στοιχεία επικοινωνίας
Διεύθυνση: Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Μουσείο Τυπάλδων Ιακωβάτων Ληξουρίου, Αικατερίνης Τουλ 1, Τ.Κ. 28200, Ληξούρι Κεφαλονιάς
Τηλ.: 26710.91325, Fax.:26710.92676, e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Πηγές κειμένων: Δημόσιο Κέντρο πληροφόρησης, Δημόσια κεντρική βιβλιοθήκη - μουσείο Τυπάλδων - Ιακωβάτων Ληξουρίου, Ληξούρι 2004
Πηγές φωτογραφιών: Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός
